TEORIA POLIWAGALNA, czyli co mówi do mnie układ nerwowy

# nerw błędny  #układ współczulny  #układ przywspółczulny   #układ grzbietowy  #neurocepcja  #samoregulacja

„Ciało zmieni się, gdy poczuje się bezpieczniej.” Stephen W. Porges

Holistyczne podejście neurobiologiczne, które wspiera proces pracy z traumą poprzez ciało 
oraz uczy sposobu odzyskiwania poczucia bezpieczeństwa i pokazuje rolę więzi społecznych. 

Stephen W. Porges na podstawie wielu badań i obserwacji, prezentuje różnicę, pomiędzy klasycznym podejściem a podejściem wg teorii poliwagalnej.    

Podejście klasyczne (medyczne): 
Z perspektywy medycznej, autonomiczny system nerwowy widziany jest jako część układu nerwowego, która reguluje funkcjonowanie narządów wewnętrznych bez udziału naszej świadomości.  Dodatkowo charakteryzuje się tym, że nie opisuje zależności układu nerwowego z psychiką (mózgiem i pniem mózgowym).  Zwraca uwagę na antagoniczność (przeciwstawność) 2-óch gałęzi układu autonomicznego: układu współczulnego i przywspółczulnego.  

Podejście wg teorii poliwagalnej: 
Teoria poliwagalna nadaje nowy wymiar rozumieniu autonomicznego układu nerwowego, koncentrując się na rozumieniu funkcji nerwu błędnego, będącego głównym elementem przywspółczulnego układu nerwowego. System ten, nie tylko reguluje działanie naszych organów wewnętrznych, lecz powiązany jest z naszymi stanami emocjonalnymi, które z kolei kierują naszym zachowaniem. Wprowadza więc nowe rozumienie roli oraz wpływu autonomicznego układu nerwowego na nasze funkcjonowanie i poznanie jego wpływu na ludzką psychikę. Ujawnia jego terapeutyczną moc.

„Każdej zmianie tego co czujemy, towarzyszy zmiana na poziomie autonomicznym, czyli w systemie nerwowym i ciele.” Stephen W. Porges

Ciało i system nerwowy w słóżbie przetrwania, poprzez 
reagowanie na zagrożenie, regulowanie poczucia bezpieczeństwa, wzmacnianie poczucia przywiązania.   

Teoria poliwagalna podkreśla, iż ewolucja wyznacza zasady tworzenia się u człowieka obwodów neuronalnych wspierających zaangażowanie społeczne oraz dwa rodzaje strategii obronnych: 
mobilizację (układ współczulny) połączoną z reakcją „walcz lub uciekaj” oraz
 zamarcia (układ grzbietowy) związane z chęcią ukrycia się lub pozorowania nieistnienia, zniknięcia czy śmierci. 
Najmłodszy ewolucyjnie obwód sprzyja zachowaniom społecznym (układ przywspółczulny) i łączy twarz z sercem, pozwalając wykryć charakterystyczne cechy bezpieczeństwa poprzez zaangażowanie społeczne.   

Teoria poliwagalna poszerza świadomość i daje poczucie, że każda osoba posiada naturalne, wrodzone możliwości do reagowania na zagrożenie, ale też do wychodzenia z zagrożenia, czyli do możliwości regulacji układu nerwowego i odzyskania poczucia bezpieczeństwa.   

„Nie możemy żyć wyłącznie dla siebie. Łączy nas wzajemnie tysiąc włókien.” Henry Melville

Neurocepcja jako indywidualny i podświadomy sposób wykrywania zagrożenia
 i odzyskiwania poczucia bezpieczeństwa.

Sieć neuronalna autonomicznego układu nerwowego przekazuje informacje z mózgu do części ciała np. narządów i mięśni (tzw. przepływ "odgórny"), a także z ciała do mózgu (tzw. "przepływ oddolny") w nieustannie trwającym procesie zwanym neurocepcją, który nieustannie poszukuje wskazówek: bezpieczeństwa, niebezpieceństwa i zagrożenia życia zarówno w nasym otoczeniu, jak i w ciele.

Neurocepcja tworzy się z doświadczeń wchodzenia w bardziej uregulowany i zrównoważony stan.
Mogą one być inicjowane i wspierane przez narzędzie EmotionAid® , a także poprzez łączenie się z własnymi zasobami. 
Proces ten nazywa się samoregulacją. 
Jesteśmy też zależni od naszego połączenia z innymi, kontaktów społecznych, które pomagają nam cieszyć się 
uregulowanym stanem bezpieczeństwa fizycznego i emocjonalnego. 
Proces ten zachodzi w obecności innej zrelaksowanej osoby i nazywa się współregulacją. 
Wewnętrzne doznania fizyczne są częścią języka, którym "posługuje się" nasz mózg gadzi, leżący u podstaw neurocepcji. 
Uświadamianie go sobie jest kluczem do samoregulacji. 

Podstawowy poziom rozróżnienia doznań cielesnych daje możliwość rozróżnieniaich na: doznania związane z poczuciem skurczania oraz doznania związane z poczuciem ekspansji. Na przykład: odcięty, tępy, odrętwiały, zimny, bolesny, duszący (skurczenie) czy swobodny, unoszący się, lekki, spokojny, wypełniający, pulsujący (ekspancja).
Ale też warto śledzić swoim wewnętrznym okiem oraz uczyć się swojego indywidualnego, niepowtarzalnego sposobu rozpoznawania doznań z ciała (odczuwania swojego ciała) w zakresie np.:
 

W procesie odzyskiwania poczucia bezpieczeństwa ważny jest również proces łączenia się z własnymi zasobami. Rozumiejąc zasób, jako coś, z czego możemy czerpać, aby się dobrze poczuć. Może to być osoba, miejsce, przedmiot, wspomnienie, doświadczenie osobisteczy aktywność, która wywołuje przyjemne i uspokajajace emocje lub poczucie siły. 

Polecana literatura w tym zakresie:

J​eśli to twój czas na zmiany, to zapraszam do kontaktu – Dorota Trzmielewska

POWRÓT